Normal Menstrual Siklus
Normal menstrual siklus 21-35 gün arasında olup, kanama süresi 3-7 gün, kan kaybı miktarı 5-80 ml arasındadır. Bu değerlerin dışındaki durumlar adet düzensizliği olarak değerlendirilir.
| Parametre | Normal Değer | Açıklama |
|---|---|---|
| Siklus Süresi | 21-35 gün | İki adet başlangıcı arası süre |
| Kanama Süresi | 3-7 gün | Aktif kanama dönemi |
| Kan Kaybı | 5-80 ml | Toplam kan miktarı |
| Başlangıç Yaşı | 9-16 yaş | Menarş yaşı |
Adet Düzensizliği Türleri
Siklus Bozuklukları
Oligomenore
- 35 günden uzun siklus
- Yılda 4-9 adet görme
- PKOS'un sık nedeni
- Ovulasyon bozukluğu
Polimenore
- 21 günden kısa siklus
- Sık adet görme
- Luteal faz defekti
- Stres, hormonal değişiklik
Menstrual Akış Bozuklukları
Menoraji
- 80 ml'den fazla kan kaybı
- 7 günden uzun kanama
- Pıhtılı, şiddetli kanama
- Günlük yaşamı etkiler
Hipomenore
- 5 ml'den az kan kaybı
- 2 günden kısa kanama
- Çok hafif kanama
- Hormonal yetersizlik
Amenore (Adet Yokluğu)
| Tip | Tanım | Nedenler |
|---|---|---|
| Primer Amenore | 16 yaşında hala adet görmeyi | Kromozom anomalileri, anatomik sorunlar |
| Sekonder Amenore | 6 ay boyunca adet görmeyi | PKOS, tiroid, stres, kilo değişimi |
Adet Düzensizliği Nedenleri
Hormonal Nedenler
- PKOS (Polikistik Over Sendromu): En sık neden
- Tiroid Bozuklukları: Hiper/hipotiroidizm
- Prolaktin Yüksekliği: Hiperprolaktinemi
- Erken Menopoz: 40 yaş öncesi over yetmezliği
- Adrenal Bozukluklar: Konjenital adrenal hiperplazi
Anatomik Nedenler
- Uterin Fibroyidler: Rahim kasları tümörleri
- Endometrial Poliple: Rahim içi polip
- Asherman Sendromu: Rahim içi yapışıklık
- Adenomyozis: Endometriumun kas tabakasına geçişi
Yaşam Tarzı Faktörleri
Kilo Değişiklikleri
- Aşırı kilo kaybı
- Obezite
- Yeme bozuklukları
- Aşırı egzersiz
Stres Faktörleri
- Psikolojik stres
- Fiziksel stres
- Çevresel faktörler
- İlaç kullanımı
Tanı Yöntemleri
Anamnez ve Fizik Muayene
- Detaylı menstrual hikaye
- Aile hikayesi
- İlaç kullanım hikayesi
- Yaşam tarzı değerlendirmesi
- Jinekolog muayene
Laboratuvar Testleri
| Test | Amaç | Normal Değer |
|---|---|---|
| FSH | Over fonksiyonu | 3-20 mIU/ml |
| LH | PKOS tanısı | 2-25 mIU/ml |
| Prolaktin | Hiperprolaktinemi | 2-25 ng/ml |
| TSH | Tiroid fonksiyonu | 0.4-4.0 mIU/L |
| Androgen | Hiperandrojenizm | Değişken |
Görüntüleme Yöntemleri
- Transvajinal Ultrasonografi: Over ve rahim değerlendirmesi
- Saline İnfüzyon Sonografisi: Rahim içi değerlendirme
- MRI: Detaylı anatomik inceleme
- Histereskopi: Rahim içi endeskopik bakı
Tedavi Yaklaşımları
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Temel Önlemler
- Ideal kilo sağlanması
- Düzenli egzersiz
- Stres yönetimi
- Beslenme düzenlenmesi
- Sigara ve alkol bırakma
Medikal Tedavi
Hormonal Tedaviler
Doğum Kontrol Hapları
- Siklus düzenleyici
- Kanama kontrolü
- Androgen azaltıcı
- PKOS tedavisi
Progesteron
- Siklık düzenleyici
- Endometrium koruyucu
- Ovulasyon indüksiyonu
- Luteal faz desteği
Ovulasyon İndüksiyonu
- Klomifen Sitrat: İlk tercih ovulasyon indüktörü
- Letrozol: PKOS'da etkili
- Gonadotropinler: Rezistan olgularda
- Metformin: İnsülin direnci olan hastalarda
Cerrahi Tedavi
| İşlem | Endikasyon | Yöntem |
|---|---|---|
| Polip Eksizyonu | Endometrial polip | Histereskopik |
| Miyomektomi | Uterin fibroid | Laparoskopik/Açık |
| Endometrial Ablasyon | Menoraji | Histereskopik |
| Over Diatermi | PKOS | Laparoskopik |
Özel Durumlar
Adölesan Dönemde Düzensizlik
Özellikler
- İlk 2 yıl normal kabul edilir
- Hipotalamo-hipofizer-over aksı olgunlaşması
- Anovulatuar sikluslar sık
- Beslenme ve stres faktörleri önemli
Perimenopozal Dönem
- Ovarian fonksiyon azalması
- Estrogen dalgalanmaları
- İrregüler ovulasyon
- Vasomotor semptomlar
Komplikasyonlar
Kısa Vadeli
- Anemi: Aşırı kan kaybına bağlı
- İnfertilite: Ovulasyon bozukluğu
- Endometrial Hiperplazi: Kronuk anovulasyon
Uzun Vadeli
Ciddi Komplikasyonlar
- Endometrial kanser riski
- Kardiyovasküler hastalık riski
- Osteoporoz
- Metabolik sendrom
İzlem ve Kontrol
Rutin Kontroller
- 3-6 ayda bir kontrol muayene
- Hormonal parametrelers izlemi
- Endometrial kalınlık ölçümü
- Tedavi yanıtının değerlendirilmesi
Sıkça Sorulan Sorular
Adet düzensizliği ne zaman ciddi bir sorun haline gelir?
6 aydan uzun süren düzensizlik, çok şiddetli kanama, hiç adet görmeyi, yaşın yanmadan fazla kanama durumlarında mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Adet düzensizliği hamile kalmayı etkiler mi?
Ovulasyon bozukluğu olan düzensizliklerde hamile kalma zorlaşabilir. Ancak uygun tedavi ile ovulasyon sağlanarak gebelik mümkün olmaktadır.
Stres adet düzensizliğine neden olur mu?
Evet, kronik stres hipotalamo-hipofizer-over aksını etkileyerek adet düzensizliğine neden olabilir. Stres yönetimi tedavinin önemli bir parçasıdır.